ในการอ่านสเปคเครื่องยนต์แต่ละครั้ง นอกจากเพื่อนๆจะมองในเรื่องของจำนวนลูกสูบ, ระบบระบายความร้อน, และจำนวนวาล์วที่ให้มากับเครื่องยนต์ลูกนั้นๆแล้ว ยังมีเรื่องของการที่เครื่องยนต์ลูกนั้นใช้กลไกการเปิดปิดวาล์วแบบไหนด้วย ระหว่าง SOHC กับ DOHC ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ข้อแตกต่างของกลไกทั้งสองแบบนี้จะเป็นอย่างไรบ้าง เรามาไขข้อสงสัยในบทความ Tips Trick ครั้งนี้กันเลยดีกว่าครับ
โดยสำหรับความหมายของระบบกลไกเปิดปิดวาล์วแบบ Single Over Head Camshaft หรือ SOHC หรือ แคมเดี่ยว นั้น ก็จะหมายถึงว่า เป็นกลไกที่ใช้ชุดแคมชาฟท์ หรือเพลาลูกเบี้ยวตัวเดียว ในการควบคุมการเปิด/ปิดวาล์ว ทั้งฝั่งไอดี และไอเสีย ซึ่งอันที่จริงมันก็ถูกออกแบบมาให้ใช้กับเครื่องยนต์รอบสูงประมาณหนึ่งอยู่แล้ว เมื่อเทียบกับเครื่องยนต์ที่ใช้กลไกการเปิด/ปิดวาล์วแบบ Overhead Valve หรือไม่ก็ แบบก้านกระทุ้ง ที่มักพบในเครื่องยนต์ของรถมอเตอร์ไซค์สไตล์วินเทจ ไม่ก็ครุยเซอร์ V-Twin
ดังนั้นข้อดีของเครื่องยนต์ที่ใช้กลไกการเปิด/ปิดวาล์วแบบ SOHC ก็คือ จะสามารถทำรอบเครื่องยนต์ได้สูงขึ้นอีกประมาณหนึ่งเมื่อเทียบกับ OHV ที่เป็นเทคโนโลยีเก่ากว่า และในขณะเดียวกันก็สามารถซ่อมบำรุงรวมถึงปรับตั้งองศาการเปิด/ปิดวาล์วได้ง่ายอยูู่เพราะมีชิ้นส่วนน้อยกว่าเมื่อเทียบกับ DOHC ไม่เพียงเท่านั้นด้วยน้ำหนักที่น้อยกว่า DOHC จึงทำให้มันสร้างแรงหน่วงต่อเครื่องยนต์ในรอบต้นๆได้น้อยกว่าด้วย
ขณะเดียวกัน เครื่องยนต์ที่ใช้กลไกการเปิด/ปิดวาล์วแบบ Double Overhead Camshaft หรือ DOHC หรือ แคมคู่ ก็จะหมายถึงว่า เป็นกลไกที่ใช้ชุดแคมชาฟท์ หรือเพลาลูกเบี้ยว 2 ตัว ในการควบคุมการเปิด/ปิดวาล์ว แบบแยกกันระหว่างฝั่งไอดี กับฝั่งไอเสีย ซึ่งที่จริงมันถูกออกแบบมาเพื่อใช้งานกับเครื่องยนต์ที่ต้องการปั่นรอบสูงๆ เพราะหากใช้แคมตัวเดียว (SOHC) ในการคุมวาล์วผ่านกระเดื่อง ความแม่นยำของมันในการคุมการเปิด/ปิดวาล์วในรอบที่สูงมากๆจริงๆก็มีโอกาสที่จะผิดเพี้ยนไปสูงมากขึ้นตาม ดังนั้นการใช้แคมฯคู่ (DOHC) มากดไปที่วาล์วตรงๆจึงทำให้มันสามารถควบคุมการเปิด/ปิดวาล์วในรอบสูงๆได้แม่นยำกว่า
ไม่เพียงเท่านั้น ด้วยความที่ไม่ต้องมีแคมฯมาคั่นอยู่ตรงกลางระหว่างแนวของวาล์ว จึงทำให้วิศวกรสามารถออกแบบให้วาล์วไอดี/ไอเสียสามารถบีบเข้ามาอยู่ในแนวเดียวกันได้ง่ายมากขึ้น ทั้งนี้ก็เพื่อบีบพื้นที่ห้องเผาไหม้ให้แคบลงจะได้เพิ่มกำลังอัดเครื่องยนต์ให้สูงขึ้น โดยไม่ต้องไปปรับในเรื่องของดีไซน์ลูกสูบให้เป็นแบบหัวนูนที่เสี่ยงต่อการแตกเพราะความร้อนสูงอีกนั่นเอง แถมยังสามารถนำหัวเทียนมาติดตั้งตรงกลางระหว่างวาล์วได้อีก ทำให้มันสามารถจุดระเบิดไอดีในห้องเผาไหม้ได้อย่างเต็มที่มากขึ้น ส่งผลทั้งในเรื่องของความสมบูรณในการเผาไหม้และอัตราสิ้นเปลืองเชื้อเพลิงที่ดีกว่า
อย่างไรก็ดี ด้วยความที่มีแคมชาฟท์ถึง 2 ตัวมาช่วยกันทำงานในฝั่ง DOHC ดังนั้นการปรับตั้งและซ่อมบำรุงจึงมีความซับซ้อนและยุ่งยากกว่าเครื่องยนต์ที่ใช้แคมฯเดี่ยวในฝั่ง SOHC นอกจากนี้ด้วยความที่น้ำหนักชิ้นส่วนในระบบ DOHC ที่มากกว่า SOHC อีกเกือบ 2 เท่าเป็นอย่างน้อย จึงทำให้มันจะส่งแรงหน่วงกลับไปยังเครื่องยนต์ได้มากกว่าเช่นกัน
แต่อย่างที่เราเกริ่นไว้ในข้างต้นว่า องค์ประกอบที่ทำให้เครื่องยนต์มีอุปนิสัยในการสร้างกำลัง หรือเรียกกำลัง ไม่ได้มีแค่เพียงว่ามันใช้กลไกแคมฯเดี่ยว SOHC หรือกลไกแคมฯคู่ DOHC ในการเปิด/ปิดวาล์ว เรายังต้องดูในเรื่องของ จำนวนลูกสูบ, อัตราส่วนขนาดกระบอกสูบ x ช่วงชัก, กำลังอัด, ระบบระบายความร้อน และอื่นๆอีกมากมายที่เกี่ยวข้องอีกด้วย และที่สำคัญการดูแค่จุดนี้จุดเดียวก็ไม่ได้บอกว่าเครื่องยนต์ลูกไหนดีกว่ากัน เพราะมันต่างก็ถูกออกแบบมาให้เหมาะสมกับรูปแบบการใช้งานของเครื่องยนต์ที่ทางค่ายหรือวิศวกรตั้งใจไว้ก็เท่านั้นเอง
อ่าน Tips Trick เพิ่มเติมที่นี่
